พระบรมราโชวาท

“ ในบ้านเมืองเราทุกวันนี้มีเสียงกล่าวกันว่า

ความคิดของคนเปลี่ยนแปลงไปในทางที่เสื่อม

ความประพฤติที่เป็นความทุจริตหลายอย่างมี

ถ้าที่จะกลายเป็นสิ่งที่คนทั่วไปพากันยอมรับ

และสมยอมให้กระทำกันได้เป็นธรรมดา

สภาพการณ์เช่นนี้ย่อมทำให้วิถีชีวิตของแต่ละคน

มืดมัวลงไป เป็นปัญหาใหญ่ที่เหมือนกระแสคลื่น

อันไหลบ่าเข้ามาท่วมทั่วไปหมด

จำเป็นต้องแก้ไข ด้วยการช่วยกันฝืนคลื่นที่กล่าวนั้น ”

****************************

“ จะต้องรักษา อุดมคติ จรรยา

ความสุจริต และมโนธรรม ไว้โดยรอบคอบเคร่งครัด

เสมอด้วยรักษาชีวิตของตนเอง ”

พระบรมราโชวาทคัดมาจากวรสารข่าวเกษตร ฉบับที่ 464 ปีที่ 19 เดือนมิถุนายน 2542

“ในบ้านเมืองนั้น มีทั้งคนดีและคนไม่ดี

ไม่มีใครทำให้ทุกคนเป็นคนดีได้ทั้งหมด

การทำให้ชาติบ้านเมืองมีความปกติสุขเรียบร้อย

จึงมิใช่การทำให้ทุกคนเป็นคนดี

หากแต่อยู่ที่การส่งเสริมคนดี

ให้คนดีปกครองบ้านเมืองและควบคุมคนไม่ดี

ไม่ให้มีอำนาจ ไม่ให้ก่อความเดือดร้อนวุ่นวายได้ ”

********************************

“ คนโดยมากไม่ค่อยชอบปิดทองหลังพระ

เพราะนึกว่าไม่มีใครเห็น

แต่ถ้าทุกคนพากันปิดทองข้างหน้า

ไม่มีใครปิดทองข้างหลังพระเลย

พระจะเป็นที่งานสมบูรณ์ไม่ได้ ”

“ จงเป็นคนที่มั่นคงในสัตย์สุจริต

และถูกต้องตามทำนองครองธรรม ”

**************************

“ การปฏิบัติราชการให้ดีนั้น

คือทำให้สำเร็จทันการ

และให้ได้ผลเป็นประโยชน์แต่ทางเดียว

ซึ่งจะทำได้ เมื่อบุคคลมีวิชาความสามารถ

และมีปัญญาความคิดพิจารณา

เห็นสิ่งที่เป็นคุณ เป็นโทษอย่างชัดเจน ถูกตรง ”

“ กฎหมายนี้

มีไว้สำหรับให้บ้านเมืองมีความสงบเรียบร้อย

ทุกสิ่ง ทุกอย่าง จึงต้องมีกฎเกณฑ์

ถ้าประชาชน มีความรู้พอใจกฎเกณฑ์ต่าง ๆ

ก็จะทำให้การปกครองเป็นไปด้วยความเรียบร้อย ”

**************************

“ ความเข้าใจซึ่งกันและกัน ระหว่างผู้ที่จะพัฒนา

และผู้อยู่ในกลุ่มชน จะเป็นหมู่บ้าน จะเป็นตำบล

หรือจะเป็นอำเภอ เป็นจังหวัด และประเทศ

ต้องมีความสามัคคีกลมเกลียวกัน

ไม่ขัดซึ่งกันและกัน จึงจะพัฒนาได้ ”

“ ความจริง การปกครองของเมืองไทยเรา

ก็ใช่ว่า จะต้องหยุดนิ่งคงเดิมเสมอ

ต้องเปลี่ยนแปลง ด้วยเหตุผล ค่อย ๆ ดัดแปลง

ให้เหมาะสมแก่สภาพของประเทศ

แก่สภาพและนิสัยของประชาชน ”

*********************************

“ เรื่องป่า 3 อย่างคือ ไม้ฟืน ไม้ผล ไม้สร้างบ้าน

ถ้าเราทำให้มีประโยชน์ คือ รักษาอนุรักษ์ดิน

เป็นต้นน้ำ ลำธาร ชาวบ้านเขาจะรักษาให้เราด้วย

เขาไม่ทำลายและใครมาทำลายเขาก็ป้องกัน ”

“ การที่จะทำงานเพื่อความมั่นคงและก้าวหน้านั้น

มิใช่ก้มหน้าก้มตาทำหน้าที่ของแต่ละคนเท่านั้น

จะต้องมีความร่วมมือสัมพันธ์กัน

ระหว่างหน่วยงานทุกหน่วยงาน

เพื่อให้งานรุดหน้าไปพร้อมเพรียงกัน

ไม่มีลดหลั่น และมีการประสานสัมพันธ์กันให้ดี ”

“ บ้านเมืองมั่นคง คือ ทำให้บ้านเมืองมั่นคง

ด้วยการพัฒนาชนบท

ด้วยการพัฒนาให้ประชาชนทั่วไป

มีความอยู่ดีกินดี มีความมั่นคง ”

“ ชาติของเรารักษาเอกราชอธิปไตย

มาได้จนถึงทุกวันนี้ ก็ด้วยความสามัคคี

คนไทยเราแต่ละคนรู้จักประโยชน์ส่วนรวมของชาติ

รู้จักปฏิบัติหน้าที่ให้สอดคล้องเกื้อกูลกัน

ผลการปฏิบัติของเรานั้น จึงเกิดเป็นพลังอันยิ่งใหญ่

ซึ่งสามารถกำจัดและป้องกันภัยต่าง ๆ

มิให้ทำอันตรายแก่เราได้ ”

***************** ****************

“ จุดหมายสำคัญของการรักษาความมั่นคงของบ้านเมืองนั้น

อยู่ที่การทำให้ประชาชนสามารถปกครองรักษาถิ่นฐานของตนเองได้

 ทางราชการมีหน้าที่ ต้องช่วยเหลือสนับสนุนทางวิชาการ

ด้านเทคนิค และด้านเศรษฐกิจสังคม

เพื่อให้เขาช่วยตัวเองและพัฒนาตัวเองได้ ”

“ ท่านเป็นผู้ที่ได้ร่วมทุก ร่วมสุข

กับราษฎรในท้องที่ของท่านมาอย่างใกล้ชิด

ราษฎรย่อมต้องหวังพึ่งท่านเมื่อมีความเดือดร้อน

จึงหวังว่าท่าน จะเอาใจใส่ดูแลความเป็นอยู่ของเขา

จงพยายามบำเพ็ญตนให้สมกับตัวอักษร

ที่ตราหน้าหมวกเครื่องแบบของท่านที่ว่า

“ ระงับทุกข์ บำรุงสุข ”

*********************************

“ การพัฒนาชนบทเป็นงานที่สำคัญ

เป็นงานยาก เป็นงานที่จะต้องให้ได้ด้วยความสามารถ ด้วยความเฉลียวฉลาด คือ ทั้งเฉลียว ทั้งฉลาด

ต้องทำด้วยความบริสุทธิ์ใจ ใครอยากหากิน

ขอให้ลาออกจากตำแหน่งไปทำการค้าดีกว่า ”

“ ยังไม่พูดถึงคำที่ทุกครั้งเคยพูดว่า

ต้องสามัคคี ต้องอย่าขัดขากันมากเกินไป

แต่ไม่ได้หมายความว่า

จะต้องมีการทำแบบอย่างบางคนนึกจะทำ

คือจะต้องให้ทุกคนมีโอกาสทำงานตามหน้าที่

และเมื่อทำงานตามหน้าที่แล้ว

ก็หวังดีต่อผู้อื่น อันนี้เป็นหลักที่สำคัญ

คือทำงานด้วยการเห็นอกเห็นใจกัน

และทำงานด้วยความขยันหมั่นเพียร ”

“ วิถีชีวิตของบุคคลนั้น

ย่อมมีทั้งภัย ทั้งอุปสรรค ทั้งเคราะห์ร้าย

ผ่านมาเนื่อง ๆ ยากที่จะหลีกเลี่ยง

ไม่มีผู้ใดจะอยู่เป็นสุขอย่างเดียวได้

ทุกคนจึงต้องเตรียมกาย เตรียมใจ

ไว้ให้พร้อมทุกเวลา ที่จะเผชิญ

จะแก้ไขความไม่ปกติสุขเดือดร้อนต่าง ๆ

ด้วยเหตุผล หลักวิชาความถูกต้อง ความรอบคอบ

อดทน และด้วยความสามัคคีธรรม ”

“ การพัฒนาประเทศ จำเป็นต้องทำตามลำดับขั้น

ต้องสร้างพื้นฐาน คือความพอมี พอกิน พอใช้

ของประชาชนส่วนใหญ่ เป็นเบื้องต้นก่อน

เมื่อได้พื้นฐานความมั่นคงพอสมควร

และปฏิบัติได้แล้ว จึงค่อยสร้างความเจริญ

และฐานเศรษฐกิจที่สูงขึ้นโดยลำดับต่อไป ”

“ จะต้องเร่งกระทำภาระหน้าที่

ให้สำเร็จลุล่วงไปโดยพลัน

ด้วยความรู้ ความสามารถ

ด้วยความบริสุทธิ์ใจ

ด้วยไมตรีจิตมิตรภาพ

และความปรารถนาดี ”

*********************************

“ จะต้องยึดมั่นในผลประโยชน์ของแผ่นดิน

และความถูกต้องเป็นธรรม

ในการปฏิบัติหน้าที่ของราชการ ”

“ ความเพียรที่ถูกต้องเป็นธรรมและพึงประสงค์นั้น

คือ ความเพียรที่จะกำจัดความเสื่อมให้หมดไป

และระวังป้องกันมิให้เกิดขึ้นใหม่อย่างหนึ่ง

กับความเพียรที่สร้างสรรค์ความดี ความเจริญให้เกิดขึ้น

และระวังรักษาไว้มิให้เสื่อมสิ้นไปอย่างหนึ่ง

ความทั้งสองประการนี้ เป็นอุปการะอย่างสำคัญ

แก่การปฏิบัติตนปฏิบัติงาน ถ้าทุกคนในชาติจะได้ตั้งตน

ตั้งใจอยู่ในความเพียรดังกล่าว ประโยชน์และความสุข

จะบังเกิดขึ้นพร้อมทั้งส่วนรวม และประเทศชาติของเรา

ก็จะสามารถรักษาความเป็นปกติมั่นคงไว้ได้

พร้อมกับพัฒนาให้เจริญรุดหน้าได้ดังปรารถนา ”

*********************************

ผู้ที่ทำดี มีความซื่อสัตย์ สุจริต อย่าท้อใจ

*** ทุกคนจึงควรจะได้สนใจ สังเกตุศึกษาเรื่องราวบุคคล
และสิ่งต่าง ๆ ที่แวดล้อม และเกี่ยวข้องกับตัวเองให้มาก อย่าละเลยหรือมองข้ามแม้สิ่งเล็กน้อย เช่น ต้นหญ้า
ซึ่งถ้าศึกษาพิจารณาให้ดี ก็จะก่อให้เกิดปัญญาได้ หญ้านั้นมีทั้งหญ้าที่เป็นวัชพืชซึ่งเป็นโทษ และหญ้าที่มีคุณค่า
อย่างหญ้าแฝก ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างยิ่งแก่การอนุรักษ์ดินและน้ำ เพราะมีรากหยั่งลึกแผ่กระจายลงไปตรง ๆ
ทำให้อุ้มน้ำและยึดเหนี่ยวดินได้มั่นคง
และมีลำต้นชิดติดกันแน่นหนา ทำให้กักตะกอนดินและรักษาดินได้ดี คนเราก็เช่นกัน มีทั้งบุคคลที่มีชีวิตอยู่
โดยเปล่าประโยชน์ และบุคคลที่มีชีวิตอย่างมีคุณค่า
ต้นหญ้าจึงเป็นบทเรียนได้อย่างดีเลิศ
สำหรับนำมาพิจารณาเทียบเคียง ให้คติในการดำเนินชีวิตของบุคคล ว่าควรจะประพฤติปฏิบัติตนอย่างหญ้าแฝก
ซึ่งมีแต่สร้างประโยชน์ และความมั่นคงเป็นปึกแผ่นให้แก่ตนเองและแก่แผ่นดินอันเป็นที่อยู่อาศัย ***